LEPOTE I ISTORIJA IZ SRCA MAČVE
SMEŠTAJ
- hajduckeveceri
- regata
- veselamasina
- danijv
- bojnadublju
- slikarskakolonija
- lile
- bogatfest
- ivanjdan
- izazanjac
- martin
HAJDUČKO VEČE
Inspirisana motivima iz romana „Hajduk Stanko” mačvanskog pisca Janka Veselinovića, davne 1966. godine nastala je manifestacija „Hajdučko veče”. Iste godine prvi put je organizovano takmičenje za izbor harambaše.
Manifestacija se organizuje svake godine početkom avgusta, sa ciljem da se dočara život predaka, lepota nekadašnjeg života i starih običaja.
„Hajdučko veče” obuhvata: Mačvansku svadbu, takmičenje za izbor harambaše, izložbe domaće radinosti, bogat kulturno-umetnički i zabavni program,…
,,Mačvanska svadba” predstavlja izuzetan doživljaj za sve posetioce. Svadba i običaji u mačvanskom kraju prikazani su u svim pojedinostima: okupljanje svatova kod mladoženjine kuće, odlazak po nevestu u svadbenoj koloni, venčanje i povratak mladoženjinoj kući. Svadbenu kolonu sačinjava dvadesetak fijakera, bogato okićenih cvećem i peškirima, u kojima se poigravaju konji, ponos domaćina ovog kraja. U fijakerima su svatovi obučeni u mačvansku narodnu nošnju, koje na putu presreće hajdučka busija. Izuzetnom lepotom i dramatikom odlikuje se dolazak svatova u Etno-park u Sovljaku, gde održava venčanje. Pucnji pušaka, izvođenje neveste, otkupnina, ostali običaji i mladino kolo, sve to u prekrasnom zelenilu mačvanske okućnice. Potom svadbena povorka kreće ka obali Drine, u Crnu Baru, gde je prikazan doček snajke u novi dom sa svim pratećim običajima. Događaj kruniše veselje i svadbena večera za goste.
PRIJAVA ZA MAČVANSKU SVADBU (link)
Takmičenje za harambašu. Život junaka romana “Hajduk Stanko” bio je i direktan podsticaj crnobarskim momcima da se 1966. godine prvi put takmiče između sebe, te da pobednik u nadmetanju osvoji zvanje harambaše – hajdučkog starešine. Vremenom takmičenje u spretnosti i snazi postaje izazov i za momke iz šireg okruženja. Veliki prostor pored reke, blizu samog ušća Drine u Savu, idealno je mesto za “Hajdučko veče”. Uostalom, tu su nekada i boravile hajdučke čete, odakle su Zeka Buljubaša i njegovi golaći prema potrebi mogli da se prebace preko reke Drine u Bosnu i natrag. Mladići se takmiče u preskakanju panja, bacanju kamena s ramena, nadvlačenju klipka, skoku u dalj, borbi na brvnu i penjanju uz drvo. Najspretniji, najokretniji i najspremniji momak dobija hadučku sablju, novčanu nagradu i zvanje harambaše.
GALERIJA
VIDEO
FIJAKERIJADA
Fijakerijada u Bogatiću posvećena svim ljubiteljima konja Mačvanskog područja i šire.
Ljubav između Mačvana i četvoronogih lepotana tradicionalna je i poznata na daleko. Na ovoj konjičkoj reviji okupljaju se odgajivači kvalitetnih grla iz Mačve, ali i okoline, koji ponosno predstavljaju svoje ljubimce.
GALERIJA
METKOVAČKA VESELA MAŠINA
Inspirisan tradicijom proizvodnje kvalitetne metkovačke rakije, vlasnik Seosko-turističkog domaćinstva “Mačvanski konak”, u svojoj organizaciji i uz skromnu podršku TOOB-a, je 2012. godine organizovao prvu manifestaciju šaljivog naziva „Metkovačka vesela mašina“. Manifestacija je izložbenog i takmičarskog karaktera, gde se u pečenju rakije i spremanju lovačkog gulaša takmiči veći broj učesnika.
Osim tog dela programa posetioci mogu videtidemonstracije starih zanata: kovačkog i stololarskog zanata, uživati u svežoj ceđenoj jabukovači, koja se dobija korišćenjem originalnih alata. Manifestaciju prati i izložba narodne radinosti.
Mačvanska srednja škola, smer kuvari, sa više učenika i zajedno sa svojim predmetnim profesorima, predstavljaju se kroz pripremu više karakterističnih mačvanskih jela.
Mačvanski slikari svojim kičicom beleže neke od detalja manifestacije.
GALERIJA
VIDEO
DANI JANKA VESELINOVIĆA
Tradicionalna kulturna manifestacija „Dani Janka Veselinovića“, posvećena stvaralaštvu ovog velikog srpskog književnika održava se svake godine, u maju mesecu, u Bogatiću i Glogovcu.
Janko Veselinović rođen je 1862. godine u mačvanskom selu Salaš Crnobarski, a umro je Glogovcu 1905. godine. Napisao je trideset knjiga od kojih su najpoznatije „Slike iz seoskog života“, „Hajduk Stanko“, „Đido“ i „Poljsko cveće“.
Njegov roman „Hajduk Stanko“ najprevođeniji je srpski roman svih vremena, a pozorišni komad „Đido“ i sada se igra u srpskim pozorištima.
Mačvani i srpski pisci čuvaju uspomenu na svog slavnog zemljaka, a manifestacija „Dani Janka Veselinovića“ samo je jedna od njih, kojoj za dva dana održavanja prisustvuje nekoliko desetina pisaca, kulturnih stvaralaca iz javnog života Mačve, Srbije i Republike Srpske.
Svake godine na manifestaciji dodeljuje se nagrada „Janko Veselinović“ za najbolji istorijski roman..
GALERIJA
BOJ NA DUBLJU
Velika bitka srpskih ustanika protiv turske vojske, 1815. godine, odigrala se u mačvanskom selu Dublje.
Ovaj veliki jubilej Mačvani već više od decenije obeležavaju, sećajući se svih junaka koji su položili svoj život za veliku pobedu srpske vojske. Proslava ovog jubileja održava se u porti crkve Hristovog Vaznesenja, koja je i spomenik kulture, stavljen pod zaštitu države.
Program događaja se godinama nadograđuje, tako da sada predstavlja manifestaciju bogatu kulturno umetničkim programom, koju karakteriše učešće brojnih kulturno-umetničkih društava, slikara i vajara, estradnih umetnika i momaka koji se u tradicionalnim disciplinama takmiče za titulu Vojvode Dubljanskog.
GALERIJA
VIDEO
SLIKARSKA KOLONIJA
Od 1998. godine u Etno-parku u Sovljaku se organizuje Slikarska kolonija. Za ovo vreme postojanja na koloniji je nastalo više stotina novih slika. Svaki od umetnika koji su učestvovali poklonio je organizatoru, Kulturno-obrazovnom centru, barem po jedno svoje delo.
Jedan od jubileja Slikarske kolonije „Sovljak“ obeležen je i štampanjem kataloga za koji je uvodni tekst napisao akademski slikar Dragan Martinović. U njemu se govori o začecima i razvoju slikarskog pokreta u opštini Bogatić. Likovni život u Mačvi nedvosmisleno je vezan za dve ličnosti koje su skoro ni iz čega stvorile ono što nas danas okuplja i obavezuje.
„Ranih pedesetih godina mladalački snovi dvojice prijatelja – Milića Stankovića, Milića od Mačve i Milivoja Martinovića, kreću put ostvarenja kroz upis ovog prvog na Likovnu akademiju, a drugog na pozorišnu. Želja da Mačva, zemlja talenovanih ljudi postane stecište kulturnih zbivanja počela se ostvarivati. Martinovićev prekid studija glume vratio ga je paralelnoj ljubavi – slikarstvu. Milićevo okončanje studija je značilo da treba nešto učiniti sa Mačvom i Mačvanima. U potkrovnom ateljeu Milivoja Martinovića sve češće su se okupljali ljubitelji palete: Dragić Sokić, Vita Jurišić, Dejan Kojić, Petar Berić, Boban Berić – Dutin i mnogi drugi koji, nažalost, nisu istrajali. Ovi susreti su bili obavezni o velikim praznicima, kad Milić dolazi u Mačvu da obiđe roditelje i donese novosti iz evropskih metropola. Varljivog leta 68. Milić kreće sa gradnjom ubrzo čuvene Radovan kule na koju dolazi elita ondašnje jugoslovenske kulture, kao i učesnici prvog Festa sa Kirkom Daglasom na čelu. Tim čudnim zdanjem šetala su mnoga velika imena raznih umetnosti.
Mačvanska slikarska škola je pored čuvene hlebske bila centar okupljanja ljubitelja umetnosti celog sveta. Radoznale oči dečaka – momčića Mikana Aničića, Dragana Martinovića, Jeremije Stude i Purce iz Šapca radoznalo su čekale Milićev poziv za priključenje. Mačvani su izlagali po Rimu, Beču, Ženevi… Najmlađi kreću Milićevim putem, upisuju akademiju. Zimske večeri 76 provode u tek začetom Etno-parku u Sovljaku, čiji su idejni tvorci Milić i Martin. “….
…. „Iz tada žive likovne sekcije nastavnika Rada Torbice izdvaja se Dragan Đuričić koji je polovinom osamdesetih došao u rodni Bogatić sa završenih studija. Njegovo pitomo lice i slikarstvo su naišli na retku blagonaklonost vlasti. On godinama prve nedelje u avgustu okuplja mačvanske slikare u Sovljaku i to postaje tradicija. Njegovom preranom i iznenadnom smrću kolonija ne gubi na zamahu jer su često prisutni Dragan Martinović, Nenad Stanković – sinovac Milića od Mačve, član Esnafa Dragan Đaković i Branko Stanković, istoričar iz Bogatića, stali na raspolaganje Kulturno-obrazovnom centru, kao glavnom organizatoru. Ovaj tim se odlučuje na osveženje sa nadom da će prisustvo studenata i gostiju iz drugih sredina biti motivacija i pokretač. Tako već nekoliko godina koloniju u Sovljaku posećuju i drugi umetnici iz bivše Jugoslavije. Na ovaj način umetnici kao gosti postaju promoteri lepota mačvanskog kraja i likovne kolonije u Sovljaku. Posebnu vrednost ovoj koloniji daju sami meštani sela Sovljak koji svojim zauzimanjem podržavaju poslovičnu sliku o mačvanskoj gostoljubivosti“.
Autor: Dragan Martinović.
GALERIJA
VIDEO
MAČVANSKE LILE
“Lilenje” je tradicionalni običaj karakterističan za mačvanski kraj i Belotić, rodno mesto Milića od Mačve.
Sam običaj se odigrava uoči Petrovdana u svim mačvanskim selima, tako što deca pale vatre i lile, koje mogu biti mačkovci ili napravljene od gume, slame drveta i sl. Na Radovan kuli u Belotiću sam Milić se trudio da se ovaj običaj omasovi i uveliča sa svim pratećim kulturno umetničkim programom, i stvori brend „Mačvanska Lila“. Na samoj Radovan kuli Milić je organizovao lilenje od kraja osamdesetih sve do 1998., godine poslednji put za njegovog života.
Za ponovno pokretanje ove manifestacije zaslužno je Kulturno umetničkom društvu Belotić, TOO Bogatić i predstavnici porodice Stanković. Njenim ulaskom u plan rada i budžet TOOB-a ova manifestacija će dobiti novo interesovanje i u punom sjaju vratila svoju staru slavu u Belotiću.
VIDEO
GALERIJA
BOGATFEST - MEĐUNARDONI FESTIVAL FOLKLORA
U organizaciji Kulturno-obrazovnog centra Bogatić i Folklornog ansambla „Đido“ u Bogatiću je 2019. godine, održan prvi međunarodni festival folklora u periodu od 4 do 6. avgusta. Festivalskim planom i programom na festivalu nastupaju ansambli iz država sveta, gosti iz okruženja, ali i ansambli nacionalnih manjina koje žive i deluju u Republici Srbiji, a sve kako bi se pokazala lepota i multikulturalnost tradicije i običaja različitih nacija. Na prvom festivalu nastupili su ansambli nacionalnih manjina Rumuna, Hrvata, Ukrajinaca, kao i ansambli iz Bosne i Hecegovine, Crne Gore, Portugala, Grčke, Italije i Meksika. U pratećem delu festivala nastupio je i Veliki narodni orkestar RTS-a pod upravom Vlade Panovića sa solistima Vesnom Dimić, Biljanom Petković, Predragom Drezgićem, Stevom Savićem i Čedom Markovićem. Ovom kulturnom događaju sem gostiju i predstavnika kulturnog i javnog života u Srbiji prisustvovali su i visoki gosti poput atašea za kulturu ambasade Bosne i Hercegovine i njegova ekselencija ambasador Meksika.
Druga edicija festivala u 2020. godini zbog pandemije virusa korona, održana je u onlajn formatu od 8. do 10. avgusta. Organizator nije želeo da epidemija prekine održavanje ovako velikog i bitnog kulturnog događaja za opštinu Bogatić, kao i za našu zemlju, pa je ipak održao svoj festival u ovakvom obliku.
Svake godine potom festival se nadograđivao i okupljao sve veći broj posetilaca, koji su sa oduševljenjem pratili nastupe sjajnih izvođača iz raznih krajeva sveta.
GALERIJA
IVANJDANSKI DANI
Mаnifestаciju „Ivanjdanski dani“ trаdicionаlno orgаnizuje udruženjа ribolovаcа „ Klen“ Bogаtić i Ribolovаčke sekcije Bаdovinci, а održаvа u ovom selu nа desnoj obali Drini.
Cilj mаnifestаcije je što veće okupljаnje dece, koje se mаnifestuje kroz tаkmičenje u pecаnju ribe nа plovаk, pod nаzivom Memorijalni turnir “Slobodan Erdevički Biber”. U okviru mаnifestаcije se održаvа i likovnа kolonijа pod nаzivom “Most“
Akcenаt se stаvljа i nа očuvаnje prirode i životne sredine i znаčаj reke pored koje živimo. U prirodnom аmbijentu nа pripremljenoj lokаciji, prijаvljene ekipe, spremаju kotliće i iste se tаkmiče u čobаnskom višeboju koji podrаzumevа veštine kаo što su: bаcаnje kаmenа s rаmenа, skok u dаlj i preko pаnjа, nаdvlаčenje klipkа i nadvlačenje konopcа.
Pobednici u pojedinаčnim disciplinаmа kаo i ekipni, dobijаju prigodne nаgrаde u vidu pehаrа i medаljа. Nаgrаde zа decu i tаkmičаre u višeboju, obezbeđuju sponzori. Od 2012. godine mаnifestаcijа je, zvаnično pod pokroviteljstvom MZ Bаdovinci i SO Bogаtić, а organizator je Turističkа Orgаnizаcijа opštine Bogаtić.
Mаnifestаcijа „Ivanjdanski dani„ bi trebаlo dа zаživi kаo trаdicionаlnа i dа okupi još veći broj ljudi dobre volje, u čаst i slаvu velikog prаvoslаvnog prаznikа Ivаnjdаnа.
IZAŽANJAC
Od davnina, kod naroda na ovim prostorima žetva je bila događaj godine. Ubirali su se plodovi rada i obezbeđivala hrana do sledeće godine.
Okončanje žetve i vršidbe kroz istoriju je predstavljalo izuzetno važan i gotovo praznični trenutak u Mačvi. Taj običaj čuva Društvo za očuvanje običaja stare Mačve „Izažanjac“, koje je na istoimenoj manifestaciji podseća kako se nekada do zrna pšenice dolazilo u ovom kraju.
Pre pola veka srpovima i kosama žeteoci su hektar pšenice žnjeli danima, a danas se ta površina uz pomoć kombajna „skine“ za nekoliko sati. U želji da mlađim generacijama pokažu kako se nekada radilo i sa kakvom mukom se dolazilo do hlebnog zrna, Mačvani su 1993. godine kupili parnu mašinu za vršaj, koja je danas stara više od jednog veka.
MARTINOVI DANI
Čuvajući uspomenu na jednog od osnivača Pozorišta „Janko Veselinović“, reditelja i glumca, svake jeseni, početkom oktobra organizuje se teatarski festival “Pozorišni dani Milivoje Martinović Martin” na kojoj, publika uživa u najboljim predstavama amaterskih pozorišta iz Srbije, ali i okruženja.
Decenijama je Milivoje Martinović bio stožer kulturnog života Bogatića. Ekonomista po obrazovanju i zanimanju, glumac, slikar, reditelj, scenograf – po vokaciji. Pozorište nikad nije shvatao kao profesiju, borbu za platu i karijeru. Pozorišna igra bila mu je najveća ljubav, čarolija u kojoj je uživao, sa kojom se igrao donoseći na scenu radost i vedrinu.
U njegovu čast, već 21 godinu, u prvoj polovini oktobra meseca održavaju se nadaleko čuveni “Martinovi dani”.